Giới Thiệu Độ Đo Rủi Ro VaR và Ứng dụng trên TTCK Việt Nam (P3- Ứng dụng trên TTCK Việt Nam)

Giới Thiệu Độ Đo Rủi Ro VaR và Ứng dụng trên TTCK Việt Nam

ỨNG DỤNG VaR TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Cho lượng tiền mặt đối ứng hay việc phân bổ tỷ trọng Tiền mặt/ Cổ phiếu

Giá trị VaR có thể cho chúng ta biết mức tổn thất tối đa của một cổ phiếu, danh mục cổ phiếu hay một chỉ số, với một độ tin cậy xác suất nhất định, trong một khung thời gian cố định. Như vậy, ở một điều kiện thị trường thông thường, nhà đầu tư biết được một tỷ lệ phần trăm tổn thất xác thực hơn là biên độ giá sàn ( HSX-7%, HNX-10%, Upcom-15%), hoặc mức giá tối đa có thể điều chỉnh xuống, một sự điều chỉnh tối đa về giá trị danh mục, một sự điều chỉnh tối đa của chỉ số, trước khi bắt đầu một phiên giao dịch tiếp theo (hoặc trước 1 tuần giao dịch, 1 tháng giao dịch). Như thế thì có lợi gì? Chúng ta có kế hoạch chuẩn bị một lượng tiền mặt đối ứng theo mức VaR tính toán được, hay nói khác đi chúng ta có kế hoạch phân bổ tỷ trọng Tiền mặt/ Cổ phiếu để trở nên an toàn hơn.

Trở lại ví dụ đơn giản đối với cổ phiếu VCB (danh mục cổ phiếu chỉ có một loại cổ phiếu) trong phiên ngày thứ năm 13/10/2016, cổ phiếu VCB tham chiếu tại mức giá 37.60, giá trần 40.20, giá sàn 35.00, chúng ta đã tính được mức VaR95 cho VCB = 36.88, mức điều chỉnh tối đa 1.92% ( tương ứng mức giá 36.88) với độ tin cậy 95%, và 5% còn lại VCB có thể rớt xuống thấp hơn giá 36.88.

Liên quan đến việc phân bổ tỷ trọng Tiền mặt/ Cổ phiếu, người viết giới thiệu thêm công thức Kelly, công thức này cũng thường hay sử dùng trong các hoạt động cờ bạc và cá độ, nhưng dựa trên cơ sở toán học về xác suất thắng/thua cũng như phần nhận được nếu thắng và phần tổn thất nếu thua, công thức như sau:

Tỷ trọng Chứng khoán/ Danh mục = (bp-q)/b

Trong đó : b là tỷ lệ thắng (>1 lần), p là xác suất thắng, q là xác suất thất bại

và mở rộng ra như sau:

Tỷ trọng Tiền/ Danh mục = (b’p’-q’)/b’

Trong đó : b' là tỷ lệ thất bại (> 1 lần), p' là xác suất thất bại, q' là xác suất thắng

Chỉ số b bà b' dựa trên phần trăm nhận được nếu thắng và nếu thua. Dựa vào VaR chúng ta đã tin cậy được vào phần trăm điều chỉnh nếu trong trong trường hợp cổ phiếu, chỉ số hoặc danh mục bị điều chỉnh trong phiên. Phần trăm nhận được nếu thắng thông thường lại dựa vào đánh giá của mỗi cá nhân tổ chức tham gia thị trường. Tỷ trọng Tiền/ Danh mục cao thì sẽ an toàn hơn, khi mà phần tỷ lệ thất bại cao hơn và kèm theo xác suất thất bại cao hơn. Nếu tính toán dựa vào VaR cho tỷ lệ điều chỉnh, thì với cùng một mức an toàn như trước, tuy nhiên Tỷ trọng Tiền/ Danh mục sẽ giảm đi, như thế chúng ta có cơ hội nắm giữ nhiều hơn khi mà Biến động cổ phiếu, danh mục và chỉ số tăng lên đúng như mức mà chúng ta kỳ vọng từ trước.

Là nhân tố tin cậy cho phép đánh giá lại tỷ lệ cho vay margin đối với các công ty chứng khoán

Thực ra những biến động cổ phiếu là bất thường và biến đổi theo phiên, nếu một tỷ lệ vay được ấn định từ trước đó đối với một số cổ phiếu điều chỉnh sâu trong suốt một quá trình sẽ mang lại rủi ro cho hoạt động vay và cho vay của nhà đầu tư lẫn công ty chứng khoán.Việc thay đổi tỷ lệ cho vay margin theo tuần, tháng sẽ trở nên hiệu quả hơn và cập nhật hơn nếu chúng ta biết rằng, trong tuần tới, tháng tới, giá cổ phiếu hoặc chỉ số có thể giảm sâu nhất về mức nào với một độ tin cậy chấp nhận được (95%, 97.5%, 99%). Như thế đối với mỗi một mã cổ phiếu, chúng ta ấn định một tỷ lệ cho vay hiệu quả hơn là đánh đồng đều đối với toàn bộ cổ phiếu, hay phân loại cổ phiếu theo mệnh giá hay vốn hóa thị trường ( tất nhiên là cổ phiếu của chúng ta vẫn nằm trong danh sách được phép vay).

Chúng ta khai thác 2 điểm của ngưỡng VaR mà người viết cho rằng là có ích.

Một là, Sự ổn định của cổ phiếu thường gắn với một sự an toàn nhất định, nếu ngưỡng VaR được duy trì càng gần với tổn thất thực tế thì càng cần ít trích lập khoản dự phòng. Ngược lại, dự báo về mức độ có thể thiệt hại của cổ phiếu nằm xa hơn với thiệt hại thực tế thì khoản trích lập cũng phải tăng lên tương ứng. Như vậy, rủi ro tăng lên, trích lập dự phòng càng nhiều thì cũng đồng nghĩa với tỷ lệ cho vay margin không thể cao được . Rủi ro sẽ không còn là rủi ro nếu chúng ta đánh giá gần đúng nhất về mức độ thiệt hại. Ở chiều ngược lại, trong một ngưỡng chịu đựng rủi ro được xác định từ trước có thể tin cậy được(95%, 97.5%, 99%), ta hoàn toàn có thể nâng tỷ lệ cho vay margin cao lên mà không còn e ngại về rủi ro của sự điều chỉnh giá.

Hai là, Nếu tổn thất thực tế vượt qua ngưỡng VaR dự báo thì sao? Đây là trường hợp hiếm, nếu đánh giá trên phương diện là nhà đầu tư là cơ hội Mua ở vùng giá thấp hơn vì khả năng P&L sẽ hồi phục trở lại cao hơn ngưỡng VaR đánh giá, nhưng trên phương diện cho vay của công ty chứng khoán thì rủi ro đã sinh ra và có thể gây những tổn thất nhất định cho hoạt động cho vay. Nếu chúng ta dựa vào số lần giá trị tổn thất của mỗi cổ phiếu vượt ngưỡng VaR là tiêu chí để tăng hay giảm tỷ lệ cho vay margin thì người viết cho rằng là điều khá hợp lý. Bởi vì, chúng ta không thể cấp margin cao hơn cho một cổ phiếu liên tục chạm sàn so với một cổ phiếu hiếm khi điều chỉnh giảm sàn.

Một ngưỡng hỗ trợ tin cậy có thể dự báo trước và tham gia thị trường ở vùng giá thấp hơn

Đứng trên phương diện Phân tích kỹ thuật, mức VaR95 có thể xem như mức Hỗ trợ cho vận động giá của cổ phiếu, hoặc chỉ số với độ tin cậy lên đến 95%. Chỉ có 5% trường hợp Giá cổ phiếu hoặc chỉ số có thể rớt ra ngoài khoảng này ( vì 5% cũng là một xác suất thấp) vậy thì sẽ có khả năng cao rằng vận động giá hoặc chỉ số có thể vượt lên trên mức VaR95 ở những phiên kế tiếp ( Tín hiệu BẮT ĐÁY hoặc MUA ở vùng xác suất thấp mà cơ hội hồi phục cao đối với những cổ phiếu cơ bản chịu những nhịp điều chỉnh ngắn hạn).