Giới Thiệu Độ Đo Rủi Ro VaR và Ứng dụng trên TTCK Việt Nam (P2- Hướng dẫn cách tính VaR)

Giới Thiệu Độ Đo Rủi Ro VaR và Ứng dụng trên TTCK Việt Nam

CÁCH TÍNH GIÁ TRỊ VaR

Theo định nghĩa toán học, VaR là mức phân vị thứ α (alpha) của một hàm phân phối chuẩn hóa. Quả thực định nghĩa này là khó hiểu đối với phần đông chúng ta và cũng không kém mơ hồ. Thế nhưng, người viết vẫn phải nêu ra định nghĩa chuẩn của giá trị VaR vì đây là phần không thể thiếu khi giới thiệu về bất kỳ điều gì mới, cũng giống như các giới thiệu về Một chức danh mới của một yếu nhân nào đó, Một sự kiện mới, Một tính năng mới, Một khái niệm mới, hay đơn giản chỉ là Một vật kỳ quặc mà chúng ta chưa hề biết về nó và lý do vì sao nó tồn tại...

Đó là định nghĩa học thuật của VaR, và giá trị VaR cũng được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, cũng khó hiểu không kém : "VaR là một giá trị ngưỡng sao cho xác suất để tổn thất danh mục ( tài sản, chỉ số...) trong khoảng thời gian nhất định không vượt quá giá trị này là một xác suất cho trước"...

Vậy thì làm sao để hiểu rõ về VaR bằng định nghĩa như vậy nếu chúng ta chưa được trang bị những nền tảng của học thuật. Nhà đầu tư và quý độc giả có thể trở về đọc phần Tiếp cận Khái niệm VaR ờ phần 1 thêm một lần nữa để hiểu rõ VaR gắn với những nhu cầu thực tế trong giao dịch hàng ngày trên thị trường về Quản trị rủi ro đối với Cổ phiếu, Danh mục nhiều tài sản và Chỉ số thị trường.

Thế thì xuất phát từ nhu cầu Quản trị rủi ro thực tế, người viết khái quát VaR như một mức ( Giá trị theo đơn vị tiền tệ, Giá trị tương đối theo phần trăm) mà một khoản đầu tư có thể giảm xuống tối đa trong một đơn vị thời gian ( ngày, tuần, tháng) với một độ tin cậy bằng xác suất cho trước ( 95%, 97.5%, 99%).

Chẳng hạn, Ngày hôm nay giá trị danh mục của chúng ta là 100 triệu đồng, thì khoản đầu tư này có thể giảm sút xuống còn 96.8 triệu (tương ứng giảm 3.2%) khi kết thúc phiên hôm nay, với độ tin cậy lên đến 95%, khi đó chúng ta nói VaR(100 triệu,1 ngày, 95%) = 96.8 triệu hoặc là VaR(P&L, 1 ngày, 95%) = -3.2%.

Có quá nhiều cách để tính VaR, đi từ đơn giản đến phức tạp, từ 1 cổ phiếu đến danh mục nhiều tài sản và cả chỉ số, tuy nhiên ở mức độ chúng ta có thể tiếp cận và ứng dụng ngay được, người viết giới thiệu cách tính VaR đơn giản nhất giúp nhà đầu tư và bạn đọc có thể tự mình thử nghiệm.

Phương pháp Ước lượng VaR sử dụng các ước lượng không chệch

1. Tính P&L cho cổ phiếu, danh mục và chỉ số

P&L chính là phần trăm tăng lên hoặc giảm đi của một cổ phiếu, hoặc một danh mục, hoặc một chỉ số.

Đối với một cổ phiếu hoặc một chỉ số, P&L chính là sự chênh lệch của giá phiên hôm nay trừ giá phiên trước đó, chia cho giá của phiên trước đó ( [Close(t) - Close(t-1)]/Close(t-1)).

Đối với một danh mục, P&L của danh mục chính là P&L bình quân gia quyền các cổ phiếu có trong danh mục ( tức là bằng tổng các P&L đơn lẻ nhân với tỷ trọng có sẵn theo giá trị của mỗi một cổ phiếu trong danh mục)

2. Xác định các giá trị Trung bình mẫu và Phương sai mẫu

Đây là hai đại lượng không thể thiếu khi tính giá trị VaR theo phương pháp này. Các giá trị Trung bình mẫu và Phương sai mẫu được xem là các ước lượng không chệch của giá trị Kỳ vọng (E(P&L)) và Phương sai (Var(P&L)).

Trung bình mẫu = Tổng n giá trị P&L trong n phiên chia cho n =

= [P&L(t-n-1)+..+P&L(t-1)+P&L(t)]/n

Phương sai mẫu = Tổng sai lệch bình phương của n P&L trong n phiên và Trung bình mẫu chia cho n -1 = =[(P&L(t-n-1)- Trung bình mẫu)^2+..+(P&L(t-1)- Trung bình mẫu)^2+(P&L(t)- Trung bình mẫu)^2]/(n-1)

Nếu khó hiểu quá thì thực ra 2 giá trị này trông như thế này: